استاندارد های مدیریت پروژه

در ادامه به معرفی مختصر استاندارد های عنوان شده، می‌پردازیم.

استاندارد PMBOK

در ابتدا لازم است بدانیم PMBOK آیین نامه نیست بلکه یک استاندارد است. چراکه آیین نامه با استاندارد متفاوت است و تفاوت‎‌شان در اجباری و اختیاری بودن اجرای آن است. اجرای آیین نامه اجباری و اجرای استاندارد اختیاری است.

این استاندارد توسط موسسه بین المللی و غیر انتفاعی مدیریت پروژهPMI  (Project Management Institute) در سال 1987تهیه و ارائه شده است. این موسسه استانداردهای زیادی در خصوص پروژه ارائه کرده است که معروف‌ترین آنها همان PMBOK است که به عنوان مرجع اصلی مدیریت کارامد و موثر پروژه ها مورد استفاده قرار میگیرد.

PMBOK  شامل الگوهای موفق و پذیرفته شده ای در مدیریت پروژه است و براساس تئوری تهیه و تنظیم نشده چراکه پم باک با همکاری خبرگان مدیریت پروژه تهیه گردیده است.

PMBOK مجموعه ای جامع از دانش مدیریت پروژه است که به توضیح کارهایی که در روند مدیریت پروژه باید انجام داد و آنها را چگونه باید یکپارچه کرد تا موثر باشند، میپردازد.

استاندارد PRINCE2

استانداردPRINCE2 یک متدولوژی برای انجام پروژه و مبتنی بر فرایند برای مدیریت پروژه است. این استاندارد برای مدیریت پروژه های عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد و راهی برای اجرایی کردن پروژه می‌سازد که این راهکار ها برای انجام پروژه ها کاملا منظم هستند. پرینس2  ابزاری برای مدیریت تغییر در سازمان ها و کسب و کارهایی است که دائما درحال تغییر هستند، مانند پروژه های IT.

پرینس2 از سه بخش اصلی اصول (چرایی)، مضامین (چه چیزی) و فرایند ها (چگونه) تشکیل شده است.

اصول پرینس2

استاندارد پرینس ۲ بر رعایت 7 اصول زیر در هر پروژه‌ای تأکید دارد. اگر این اصول رعایت نشود، پرینس ۲ اجرا نشده است.

1. بررسی، به روزرسانی و توجه دائمی به توجیه پذیری پروژه (انگیزه تجاری)

2. درس گرفتن از گذشته

3. تعریف مشخص و کامل مسئولیت ها و نقش ها

4. مدیریت مبتنی بر مرحله

5. مدیریت مبتنی بر سطوح

6. تمرکز بر محصول ها

7. مطابقت دادن استاندارد با پروژه (سفارشی سازی برای شرایط پروژه)

مضامین پرینس2

مضامین پرینس 2 حوزه‌هایی از مدیریت پروژه هستند که باید مداوم در طول پروژه مورد توجه قرار گیرند. که مبتنی بر اصول هستند و هنگام استفاده از فرایندها، در کل پروژه اعمال می‌شوند.

پرینس 2 دارای 7 مضمون است که عبارتند از:

1. پرونده تجاری (سند کسب و کار)

2. سازمان

3. کیفیت

4. برنامه‌ها

5. ریسک

6. تغییر

7. پیشرفت

فرایند های پرینس 2

فرایند های موجود در PPINCE2 عبارتند از:

1. راه اندازی پروژه

2. هدایت پروژه

3. شروع پروژه

4. کنترل مرحله

5. مدیریت تحویل محصول

6. مدیریت مرز (حدود) مرحله

7. اختتام پروژه

تفاوت PMBOK و PRINCE2

همانطور که گفته شد PMBOK روش های اجرای پروژه را توضیح میدهد اما PRINCE2 بخاطر اینکه طبیعتی متدولوژی گونه دارد گام به گام اجرایی کردن پروژه را توضیح میدهد. به عبارت دیگر پرینس 2 قبل از آنکه مشخص کند چه کارهایی را باید انجام دهید، چگونگی انجام کارهایی را که قرار است انجام دهید، مشخص میکند.

مسئله مهم این است که این دو استاندارد مکمل یکدیگرند به این دلیل که دو رویکرد متفاوت دارند و میتوانند یکدیگر را کامل تر کنند. از طرفی این دو استاندارد با یکدیگر سازگار و هماهنگ هستند و در کنار هم قرار گرفتنشان تناقضی ایجاد نمیکند.

استاندارد ICB

ICB یک مبنای شایستگی برای مدیریت پروژه است. این استاندارد شامل 46 عامل است که برای شایستگی مدیران پروژه لازم می باشد. این 46 عامل در 3 دسته تقسیم میشوند:

▪️ Technical Competences (شایستگی‌های فنی)

شامل ۲۰ عامل است و به توصیف عوامل بنیادین شایستگی مدیریت پروژه می پردازد.

▪️ Behavioural Competences (شایستگی‌های رفتاری)

این گروه شامل ۱۵ عامل رفتاری است. این گروه به ویژگی های رفتاری، اخلاقی و شخصیتی لازم برای مدیریت پروژه و مهارت های مدیر پروژه در ارتباط با سایر افراد درگیر در پروژه می پردازد.

▪️ Contectual Competences (شایستگی‌های شرایط محیطی پروژه)

این گروه شامل ۱۱ عامل برای هماهنگ شدن اقدامات پروژه با فضای پروژه می باشد. مسائل مالی، حقوقی، منابع انسانی، سازمانی و … از جمله عواملی هستن که به طور کامل داخل پروژه قرار نمیگرند ولی در عین حال فضای پروژه را شکل می‌دهند.

استاندارد ICB مبنایی برای دریافت گواهینامه های مدیریت پروژه در 4 سطح است:

▪️ IPMA Level A: برای مدیران طرح و پرتفولیو یا راهبر پروژه ها

▪️ IPMA Level B: برای مدیران پروژه‌های پیچیده‌ای که زیرپروژه و پیمانکار جزء دارند یا مدیر ارشد پروژه

▪️ IPMA Level C: برای مدیران پروژه‌های ساده‌ای که زیرپروژه و پیمانکار جزء ندارند یا مدیر پروژه

▪️ IPMA Level D: برای افرادی که مسئولیت کمک به مدیران پروژه، طرح یا پرتفولیو را دارند یا دستیار مدیر پروژه

استاندارد ISO10006

هدف از تدوین استاندارد ایزو 10006، ارائه راهنمایی هایی برای مدیریت کیفیت پروژه ها می باشد. این استاندارد برای کسانی کاربردی است که در مدیریت پروژه ها دارای تجربه هستند و نیاز دارند اطمینان حاصل کنند، سازمان آنها اصول و رویه های سری استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ را اجرا کرده است.

کاربرد مدیریت کیفیت در پروژه ها از دو جنبه کاربرد دارد:

1. فرایندهای پروژه

2. محصول پروژه

برآورده نشدن هر یک از این دو جنيه، تأثیرات بسیار مهمی بر محصول پروژه، مشتری پروژه و سایر ذینفعان و سازمان پروژه خواهد داشت.

استاندارد OPM

مديريت پروژه سازماني چهارچوبی برای اجراي استراتژي است كه از مديريت پورتفوليو استفاده مي کند تا به شکلي مداوم طرح و پروژه و همچنين شيوه هاي توانمندساز سازمانی قابل پيش بيني استراتژی‌هاي سازماني را ارائه داده و منجر به ايجاد عملکرد بهتر، نتايج بهتر و همچنين ايجاد يک مزيت رقابتي پايدار گردد. موسسه PMI  این استاندارد را برای پیاده سازی اصول مدیریت پروژه در سطح سازمانی توسعه داده است.

مديريت پروژه سازماني به يكپارچه سازي موارد زیر مي پردازد:

▪️ دانش درخصوص فرآیندهای پروژه، طرح و پورتفوليو

▪️ استراتژی سازمانی (ماموریت، چشم انداز، اهداف و آرمان ها)

▪️ کارکنان (برخورداری از منابع شایسته)

▪️ فرایندها (پیاده سازی مراحل بهبود فرایند)

استاندارد PM2

متدولوژی PM² (با تلفظ پی ام اسکوئرد)، آخرین ویرایش آن درسال 2018 توسط کمیسیون اروپا (نهاد اجرایی اتحادیه اروپا) ارائه شده است. PM2 تنها متدولوژی رسمی مدیریت پروژه در اروپا می باشد که بر مبنای تجارب برتر مدیریت پروژه و مبتنی بر راهنماها، متدولوژی ها و استاندارد های PMBOK، PRINCE2، TEMPO ICB، CMMI و همچنین تجارب عملی شرکت ها و سازمان های اتحادیه اروپا تدوین گردیده است.

هدف PM2 توانمند ساختن مدیران پروژه است که با مدیریت موثر کل چرخه عمر پروژه، راه حل های اجرایی و منافع به سازمان هایشان برسانند. PM²  یک متدولوژی ساده و قابل اجرا است که اعضای تیم پروژه می توانند مطابق با نیازهای خاص خود آن را سفارش سازی کنند. متدولوژی PM² شامل یک برنامه آموزشی جامع (شامل کارگاه ها و جلسه های مربی گری)، مستندات آنلاین و یک گروه خبرگی فعال برای به کارگیری و تمرین (که در حال حاضر تنها در اتحادیه اروپا و تعدادی از موسسات اروپایی وابسته قابل دسترسی است) می باشد.

متدولوژی PM² موارد زیر را فراهم میکند:

▪️ ساختار حاکمیت پروژه

▪️ راهنماهای فرایندی

▪️ نمونه مستندات خروجی

▪️ راهنمایی برای استفاده از مستندات خروجی

▪️ یک رویکرد و خط مشی موثر

متدولوژی PM² اثربخشی مدیریت پروژه را به صورت زیر بهبود می بخشد:

▪️ بهبود ارتباطات و نشر اطلاعات

▪️ شفاف سازی انتظارات و نیازمندی ها در زودترین زمان ممکن در چرخه عمر پروژه

▪️ تعیین چرخه عمر پروژه (از فاز آغازین تا فاز خاتمه)

▪️ ارائه راهنماهایی برای برنامه ریزی پروژه

▪️ تعیین فعالیت های کنترل و پایش پروژه

▪️ ارائه پیشنهاداتی جهت خروجی ها و فعالیت های مدیریتی (مانند برنامه ها، جلسه ها و تصمیم ها)

▪️ برقراری ارتباط با روش های پروژه های چابک (PM² چابک)