هوش تجاری چیست
در عصر حاضر عنصر کلیدی یک سازمان موفق نسبت به سازمان های هم تراز خود، تصمیم گیری مناسب بر پایه اطلاعات صحیح، واقع گرایانه، در کوتاه ترین زمان ممکن است. همچنین وجه تمایز مدیران موفق در یک سازمان، تسریع در به کارگیری تحلیل هوشمندانه داده ها است.سازمان ها با استفاده از اطلاعات مفید، انعطاف پذیری عملیاتی و چابکی تجاری کسب و کار خود را توسعه می دهند. از این رو سازمانی که در جهت داده محور شدن و مدیریت دانش حرکت می کند، نیاز دارد داده های موجود در سازمان را با ابزارهای هوش تجاری در هم آمیخته و هوشمندی کسب و کار خود را ارتقا دهد.
هوش چیست
تعریف هوش در مفهوم عام توانایی های مختلف ذهنی برای انجام دادن یا فراگرفتن کارها در جهت دستیابی به اهداف تعیین شده در زندگی یا کسب و کار، هماهنگی با محیط پیرامون و تفکر انتزاعی است. در تعریفی دقیق تر هوش را می توان قابلیت تفکر، چارچوب های اطلاعاتي از قبیل گردآوری اطلاعات، برنامهریزی، ابداع، سنجش، یافتن راه حلمسئله، عکسالعمل، روش های تصمیمگیری و یادگیری دانست. مفهوم هوش در حوزه های مختلف کسب و کار نظیر هوش رقابتی، هوش سازمانی، هوش تجاری و … در ادامه تعریف شده است.
هوش رقابتی چیست
هوش رقابتی از عناصر حیاتی مدیریت و استراتژی بازاریابی امروزه است که با هدف توانمندسازی کارکنان سازمان و کسب و کارها، با جمع آوری، دسترسی داشتن و تحلیل اطلاعات رقبا، مشتریان و محیط در اخذ تصمیمات راهبردی در محیط رقابتی که سازمان ها در آن فعالیت می کنند، می پردازد.
هوش سازمانی چیست
هوش سازمانی به استعداد و ظرفیت سازمان در ایجاد مولفه هایی نظیر چشم انـداز اسـتراتژيك، سرنوشت مشترك، ميل به تغيير، اتحاد و توافق، روحيه، كاربرد دانش، فشار عملكرد بر کارکنان سازمان تمرکز می کند که تاثیر زیادی بر کیفیت تصمیمات مدیریتی در سازمان میگذارد.
اما مفهوم هوش تجاری یا Business Intelligence یا به اختصار BI چیست؟
شکل زیرمفهوم هوش تجاری را نمایش می دهد:
BI چیست
کلان داده های بسیاری در بخش های مختلف سازمان در قالب صورت جلسات، فرایندها، فرم ها، گزارشات، دیتاشیت ها، لاگ شیت ها و… وجود دارند که در ساختار بانک های اطلاعاتی مختلف و یا بصورت اطلاعات ساختار نیافته در سازمان قرار داده شده اند. هوش تجاری، اطلاعات داده های مختلف و پراکنده در سازمان را با رویکردی سریع، با اطمینان بالا و به صورت خودکار، با در نظر گرفتن شرایط درون سازمانی و برون سازمانی جمع آوری و تحلیل می کند. هوش تجاری در سازمان، به عنوان راهکاری برای پشتیبانی تصمیمات استراتژیک مدیران سطوح ارشد و میانی سازمان می باشد.
مفهوم هوش تجاری کسب وکار که از اوایل سال 2000 میلادی با تبدیل داده های سازمان از شکل اولیه به اطلاعاتی مفید که تصمیمات تجاری براساس آنها قابل اتخاذ باشد وارد دنیای کسب وکار شد و به جهت ارتباط نزدیک آن با علوم دیگر مانند علم آمار، علم داده کاوی (Data Mining)، فناوری اطلاعات و … به عنوان رویکردی در جهت پیش بینی و پشتیبانی از تصمیم های تجاری سازمان مورد استفاده قرار گرفت.
هوشمندی کسب وکار
هوشمندی کسب وکار یا هوش تجاری BI، با استفاده از ابزارها، تکنولوژی و نرم افزار های پیشرفته به سازمان ها کمک می کند تا در کوتاه ترین زمان، فرایندها و اطلاعات سازمان را مورد بررسی قرار داده و با داشبورد های تحلیلی، اطلاعات درون سازمان را با اطلاعات رقبا، بازار، استانداردهای بین المللی و شاخص های مختلف را تحلیل کنند، شاخصهای اندازیگیری عملکرد وضعیت سازمان خود را مورد ارزیابی قرار داده وتصمیم های صحیح و نزدیک به واقعیت اتخاذ کنند.
شکل زیر نمایشگر کارکرد هوش تجاری در جمع آوری داده های مختلف و تبدیل به ابزارهای هوش تجاری مانند داشبوردهای مدیریتی، گزارش ها و … است.
کاربردهای هوش تجاری
هوش تجاری در صنعت بیمه
شرکت های بیمه با داده های متنوع و حجم بسیار زیاد مشتریان خود براساس خدمات بیمه ای مانند سوابق بیمه گزاران، خسارت ها، بیمه نامه ها و … در ساختار بیمه های مختلف نظیر بیمه عمر و سرمایه گذاری، انواع بیمه های مسئولیت، بیمه درمان و … رو به رو هستند. رشد و ماندگاری شرکت های بیمه وابسته به تحلیل بازار و اخذ سهم بالای بازارهای رقابتی است. هوش تجاری کلان داده های صنعت بیمه را به آسانی مدلسازی و تحلیل می کند. مدیران در صنعت بیمه با بهره گیری از هوشمندی کسب و کار می توانند حسن انجام کار مدیریت شعب و نمایندگی ها، سودآوری خدمات بیمه در حوزه های مختلف را ارزیابی، مشتریان بالقوه را شناسایی کرده، ادعاهای دروغین و خسارت های غیر واقعی را تشخیص دهند.
هوش تجاری در صنعت بانکداری، موسسات مالی و سرمایه گذاری
بانک ها، موسسات سرمایه گذاری و مالی با چالش هایی از قبیل اخذ تصمیم های استراتژیک مرتبط به مشتریان، سود و ریسک سرمایه گذاری، مدیریت شعب، شناسایی مشتریان وفادار و کسب وکار های جدید، رابطه سود آور با مشتریان خوش حساب و… مواجه هستند.
هوش تجاریBI می تواند در موارد زیر بهره وری این کسب و کارها را بهبود ببخشد:
▪️ شناسایی الگوهای اعتبارات و مدیریت آنها
▪️ تحلیل سرمایه گذاری ها و مدیریت ریسک آنها
▪️ آنالیز بارهای ترافیکی سیستم های بانک داری، ردیابی سوء استفاده های مالی
▪️ افزایش رضایتمندی و وفاداری مشتریان فعلی با توسعه خدمات به آنها
▪️ تحلیل کاهش مشتریان در شعبه های مختلف
▪️ رتبه بندی شعبه های مختلف با شاخص هایی مثل جذب مشتریان جدید، سودآوری مشتریان خوش حساب و…
هوش تجاری در صنایع تولیدی
صنایع تولیدی در کسب و کار خود با افزایش تورم و همچنین رقابت با سازمان های هم رده خود در بازار، رفتار مصرف کننده، پیشرفت های جهانی تکنولوژی، تولید و مصرف روبهرو هستند. سازمانی در این شرایط بازارهای رقابتی ماندگار خواهد آورد که به درستی رفتارهای مصرف کننده، تغییرات بازار و همچنین سهم بازار خود را شناسایی، شاخص های کلیدی عملکرد کسب و کار خود نظیر منابع تحت کنترل، فرآیندهای سازمان، پارامترهای فنی و … را ارزیابی کند. هوش تجاری با تحلیل چند وجهی انبوه داده های سازمان های تولیدی، عملکرد این سازمان ها را در محیط رقابتی بازار بهبود می بخشد.
هوش تجاری در سازمانهای پروژه محور
با توجه به وجود چارچوب زمانی و هزینه ای که خود را در قالب برنامه زمانبندی پروژه و بودجه پروژه نشان می دهد و همچنین اهمیت پرداختن به سایر ابعاد پروژه برای موفقیت آن مانند برنامه ریزی و مدیریت منابع، مدیریت ذی نفعان، مدیریت کیفیت، مدیریت محدوده و … از دیر باز انواع سیستم های تحلیل داده، پارامترهای کنترلی، شاخص های ارزیابی عملکردهزینه ای (EVM)، شاخص های ارزیابی عملکرد زمانی (ESM) ، شاخص های تحلیل پیشرفت پروژه، شاخص های تحلیل سرمایه گذاری، شاخص های ارزیابی ریسک سبد پروژه ها، پارامترهای کنترل هم راستایی سبد پروژه ها با استراتژی های سازمانی و… در دنیای مدیریت پروژه وجود داشته و به تدریج با تکامل دانش مدیریت پروژه، تحلیل شاخص ها و استفاده از آنها برای مدیریت بهتر پروژه و نهایتا موفقیت پروژه از جایگاه ویژه ای برخوردار است .
امروزه ابزارهای هوش تجاریBI به مدیران ارشد سازمان های کارفرمایی، سازمان های پروژه محور، پیمانکاران و … کمک می کند که به سادگی به بانک های داده در برنامه های زمانبندی تحت نرم افزارهای مختلف (P6 یا MSP) متصل شده و با چند کلیک در داشبورد های مدیریت پروژه گزارشات و تحلیل های مختلفی از نمودار S-CURVE پروژه گرفته تا شاخص های مدیریت ارزش کسب شده، محاسبات انواع پیشرفت، تحلیل مسیر بحرانی، تحلیل فعالیت های دارای تاخیر، تحلیل تاخیرات مجاز، تحلیل ادعاهای پروژه و… را بدون صرف تلاش و زمان، مشاهده کرده و گزارشات وتحلیل هایی که قبلا لازم بود ساعت ها صرف شود تا از طریق فایل های جانبی در اکسل و اکسس و … بوجود آیند به صورت آنلاین در داشبوردها مشاهده شوند.
همچنین هوش تجاری در مدیریت پروژه کمک می کند که داده های ایجاد شده در سایر فرایندها مانند داده های مرتبط با گردش مدارک مهندسی یا داده های ناشی از تست و بازرسی فعالیت های اجرایی یا داده های ناشی از پیگیری فرایند خرید و …. به راحتی از فرم های مربوطه و بانکهای اطلاعاتی دریافت شده و مدل داده ها ساخته شود و با ابزارهای تحلیل و مصور سازی در داشبوردهای مدیریت پروژه نمایش داده شود.
بدین ترتیب اعضای تیم پروژه، مدیر پروژه، کارفرما و سایر ذی نفعان کلیدی براساس نیاز، سطح دسترسی تعریف شده و… در هر لحظه با پیمایش در چند صفحه کلیه اطلاعات، تحلیل ها، پیش بینی ها و … را خواهند دید و حجم زیادی از زمان منابع انسانی پروژه به جای آنکه صرف تهیه گزارشات روزانه، هفتگی، ماهیانه وگزارشات تحلیل تخصصی فرایندهای پروژه شود، صرف تعمیق تحلیل ها و بهبود تصمیم گیری ها خواهد شد.
شکل زیر نمونه ای از گزارشات در هوش تجاری را نمایش می دهد.
نرم افزارهای هوش تجاری
با توجه به اهمیت هوش تجاری یا BI در تحلیل کارا و تاثیرگذار داده های مختلف سازمان ها و ارائه گزارشات طبقه بندی های متنوع بر حسب نیاز آن سازمان، نرم افزارهای بسیاری بر پایه BI نظیرSisense ،Tableau ،Qlik Sense ،Domo و Power BI تدوین شده است. نرم افزار Power BI از مجموعه Microsoft قدرتمندترین و در عین حال ساده ترین محیط کاری نرم افزاری برای ساخت و طراحی داشبوردهای هوش تجاری است. این نرم افزار شامل دامنه گسترده ای از توانمندی ها و قابلیت های کاربردی است که به منظور بهبود فرایندها و گزارش های مدیریتی، یکپارچه سازی حوزه های مختلف، مورد استفاده کاربران سیستم قرار می گیرد.
شکل زیر استفاده از نرم افزار Power BI در هوش تجاری را نمایش می دهد.
سخن پایانی
در این مقاله با مفهوم هوش و هوش در حوزه های مختلف کسب و کار مانند هوش رقابتی، هوش سازمانی و هوش تجاری آشنا شدیم. همچنین به طور مفصل به بررسی هوشمندی کسب و کار یا هوش تجاری و کاربرد ها و نرم افزار های آن پرداختیم. دانستیم که هوش تجاری یا BI برای کسب و کارها و صنایع مختلف همچون مشاوری است که از طریق ارائه راه حل و راهکارهای مفید، به افزایش سود کمک میکند.
دیدگاهتان را بنویسید